Yazarımız Mustafa Ekmekçi'yi 21 Mayıs 1997'de kaybettik. Uzun yıllardır gazetemizde yazdığı yazılarıyla büyük beğeni toplayan Ekmekçi çok sayıda kitaba da imzasını atmıştı. Yerini dolduramayacağımız Mustafa Ekmekçi'yi hiç unutmayacağız.
Yetmiş yaşında yaşama gözlerini kapayan yazarımız Mustafa Ekmekçi, 1927 yılında Konya'nın Hadim ilçesi Hocalar Köyü'nde doğdu. Frenk Mustaa Bey'in torunu, çok sevdiği anası Fatma Hanım ile Hocalar'dan Katipoğlu Mehmet Ekmekçi'nin çocuğu.
İlkokulu Hadim'de tamamladı. 1948-49 eğitim yılında Konya Lisesi'nden mezun oldu. Öğrencilik yıllarında babasının Hadim'deki fırın ve lokantasında çalıştı. Bu sırada çok güzel yemek yapmayı öğrendi. İstanbul ve Ankara Hukuk fakültelerinde bir süre öğrenim gördü. Konya'da öğretmenlik yaptı. Gazeteciliğe çok küçük bir taşra gazetesinde, Ilgın' da başladı. Köşe yazarlığına ise 1951'de Konya'da yayımlanan Öğüt gazetesinde "Hasırşapkalı" takma adıyla küçük fıkralar yazarak adım attı.
1957'de Ankara'ya yerleşti. Bir ara hava alanında trafik kontrolörü olarak çalıştı. 1959'da Ulus gazetesinde yazılar yazarken Mehmed Kemal kendisini Yeni İstanbul' a çağırdı. Yeni İstanbul Ankara bürosunda muhabirliğe başladıktan yaklaşık 15 gün sonra gazete yönetimince işine son verildi. Gerekçe, yazar Mahmut Makal'ı büroda konuk etmesiydi.
1 Ekim 1959'da Vatan gazetesine geçti. 1960 ihtilali öncesi ilk haberi burada patlattı:
"Kara kuvvetleri Komutanı, izin aldı, İzmir'e çekildi."
İstanbul yazıişlerinden Ankara bürosu uyarıldı: "Dikkat edin, tehlikeli haberler yazıyor!"
27 Mayıs'a az kala gerçekleşen eylemleri izlemesi, hatta kalabalık içinde görülmesi yasaklandı. 15 Ağustos 1960'ta Öncü gazetesine başladı. Gazetecilikte parlayınca, 1 Nisan 1961'de Milliyet' e "100 lira farkla" transfer oldu. Milliyet' te çalıştığı sırada Almanya'da yaptığı "Çarıklılar" adlı dizisi ile Ankara Gazeteciler Cemiyeti ve Türk Dil Kurumu ödüllerini aldı.
"FIRTINA GİBİ GAZETECİ"
Milliyet' ten ayrıldıktan sonra 1968'de arkadaşı Sait Başaran ile "Tüm" adıyla haftalık sosyalist düşünce dergisini çıkardı. Dergi, ekonomik zorluklar nedeniyle bir ay sonra kapandı. Milliyet gazetesinin o dönemdeki Genel Yayın Yönetmeni Abdi İpekçi'nin yardımıyla 20 Ocak 1969'da Türk Haberler Ajansı'na geçti. Orada çalışırken 12 Mart muhtırası patlak verdi. Nihat Erim hükümetinde yer alan, "11" ler diye bilinen ve daha sonra hükümetten ayrılacak olan bakanlarla iyi ilişkiler içindeydi. Kendi deyimiyle THA'da "fırtına" gibi gazetecilik yapıyorlar, basına kök söktürüyorlar, ama hükümeti de rahatsız ediyorlardı. Dönemin bakanlarından Ali İhsan Göğüş, THA yönetimini uyardı. Mustafa Ekmekçi'nin anılarına göre Göğüş, THA yönetimine "Ekmekçi'nin aldığı bin lira maaş yerine ajansa 3 bin lira" önerdi, "Yeter ki çalıştırılmasın" diye. Bir süre iş yaptırılmadan maaş verildi kendisine. İşine son verilmesini istedi, birikmiş tazminatı ile THA'dan çıkarıldı.
İŞSİZLİK VE ANKARA NOTLARI
Eşi Aldoğan Ekmekçi'nin ilk kızları Eylem'e hamile olduğu dönemde işsiz kaldı. Bir süre sonra Yankı dergisinde haber yönetmenliği yaptı. Ardından 12 Mart'ın en karanlık dönemlerinde 11 Kasım 1972'de Yeni Ortam Ankara Temsilciliği'ne başladı. "Ankara Notları" ve ikinci kızı Özlem Yeni Ortam' da çalışırken doğdu. Ekmekçi, o günleri şöyle anlatır:
Yeni Ortam'da iyi gazetecilik, yazarlık yaptım; yazarların hemen tümü içeride, tutuklu ya da gözaltında. Bir ben miyim dışarıda? 'Çaba, gayret dayıya düştü' dedim; çalakalem giriştim. Yazılarla, 12 Mart sallanıyordu gibi! Baş düşmanım işkencelerdi; işkence görenlerin güven kapısıydı köşe. Gazetenin sahibi Kemal Bisalman 'Ne kadar sevmediğim varsa, sen onlardan söz ediyorsun! dedi.
"CUMHURİYET'TE GÖZÜNÜ KIRPMADAN YAZMAK"
1974 yılında Türk Dil Kurumu ödülünü kazanan Ankara Notları ile birlikte 1 Mayıs 1975'te Cumhuriyet' e geçti. Cumhuriyet' teki çalışmasına ilişkin görüşünü, bir yazısında şöyle özetledi:
Cumhuriyet'i, gözünü kırpmadan yazarak yaşatmak, bir boyun borcu değil midir?
6 Kasım 1991 tarihinde Cumhuriyet içinde yaşanan tartışmalar nedeniyle İlhan Selçuk, Uğur Mumcu, bir grup yazar ve çalışan ile birlikte gazeteden ayrıldı. Nisan 1992'de geri döndü ve yazılarına yeniden başladı. 1992 (1990, M.A.) yılında Çağdaş Gazeteciler Derneği genel başkanlığına seçildi. Bu görevi, 1996 yılında yapılan genel kurulda genç meslektaşlarına bıraktı.
Mustafa Ekmekçi'nin yazı ve röportajlarından oluşan kitapları okurlar tarafından bir hayli ilgiyle karşılandı. Ekmekçi'nin şimdiye kadar yayımlanan kitapları şunlar: Gün Ola Harman Ola (2 cilt), Kılçıklı Balıklar, Uyanın Heeey, Tilkiyle Kuyruğu, Çarıklılar, Domuzuna Yazılar, Eylül Yazıları, Öksüz Yamalığı.
Cumhuriyet/Kitap , 29 MAYIS 1997, Sayı: 380