Utanç Duvarları...

6 Aralık 1989 Çarşamba günü Tercüman gazetesinin ikinci sayfasında kocaman bir başlık: "Camiler kışla yapıldı" diye. Tercüman yazarı Nazlı Ilıcak, Süleymancıların başı Kemal Kaçara şöyle soruyor:

"Demin cenazeleri yıkayacak din adamı kalmamıştı dediniz. Benim duyduğum kadarıyla, İsmet İnönü döneminde camileri kışla ve depo yapmışlar doğru mu?"

"Tabii. 2. Dünya Savaşı sırasında askerler ayakkabıları ile kışla yapılan bazı camilere giriyor, içinde yatıyor kalkıyorlardı. Mesela koskoca Sultanahmet Camiini kışla yaptılar."

 Ne insafsız soru, ne insafsız yargı bu! Nazlı Ilıcak 1940 doğumludur. İsmet İnönü, Cumhurbaşkanı olduğunda daha doğmamıştı. AP'nin eski milletvekili Kemal Kaçar ise 1940'ta 23 yaşındaydı. Kaçar, o sırada, Süleyman Efendinin kızının büyümesini mi bekliyordu?

Öteden beri söylenir, dillerde dolaşır; "CHP döneminde camilere saman dolduruldu..." filan diye. İnönü, zaman zaman bunun yanıtlarını verdi. 6.5.1969 günü Mecliste, konuşması sırasında bir yerde şunlan söyledi:

... Çok işitmişimdir. Evvelden hatırlarım. Savaş esnasında camileri ambar yaptığımızdan ve tecavüzler yaptığımızdan çok şikâyet edilmiştir.

Sıkıştıkları zaman siyaset adamları bunları dine karşı bizim saygımız misali olarak öne sürmeye çalışırlar. Şimdiye kadar bu tarizlerin hiçbirini önemsemeyip cevap vermeye değer bulmadım. Ama bu sefer söyleyelim: İkinci Cihan Harbinde seferber iken ordular, her gittikleri yerde barınmak için kapalı yer ararlardı. Bu orduların nerede barınacakları, hangi yerde vazife alıp imkan bulacakları, cumhurbaşkanı olarak benim ne bildiğim, ne gördüğüm şey vardır.

Rahmetli Mareşalin idaresinde hareket yapan ordular, muhtelif yerlerde mevzi alırlar, yürürler ve memleketi müdafaya çalışırlardı. Şimdi seferberlik zamanında boş binalara girmek, askerlerin pek iyi hatırlayacağı, askerlik edenlerin bileceği kanun icabıdır.

Seferiye nizamnamesi denilen bir askeri vesika vardır ki askerlerin yürüyüşleri, ikametleri, barınmaları vesairesini tanzim eder. Onun bir hükmü şudur: Çadırlı ordugâh vardı, hiçbir çadırlı ordugâh en zavallı bir kapalı yerin ruhsatını veremez: Hiçbir çadır bir kapalı samanlığın ruhsatını veremez. Onun için imkân buldukça kıta kumandanının vazifesi, boş bulduğu binayı işgal edip o gecenin yağmurundan, şiddetinden, ertesi günü muharebe meydanında savaşacak olan askerinin dermanını koruyarak götürmektir. Tamamıyla askeri bir icap. Bunları bana seferin camilere, din icaplarına saygısızlığı olarak göstermek isterler. Bir defa söyleyip geçiyorum, ihtimal yine söyleyeceklerse tekrar düşünürler.

Seferde, camilerden, mekteplerden boş bulunduğu zaman askerler istifade etmiş olabilirler. Ama hiçbir zaman camiler, milletin bütünlüğüne, devletin temellerine kastedenlerin yığınak yeri olmamıştır. Bu, ilk defa şimdi oluyor. Türk milletinin selameti, bağımsızlığı, ilerlemesi için yapılan her çaba tarihimiz boyunca iç ve dış düşmanlarca küfür ilan edilmiştir. Öteden beri Osmanlı devrinde ve her devirde Türkler, içte ve dışta bulunan düşmanları tarafından kâfir ilan edilerek nifaka düşürülmek istenmiştir. Bundan tabii bizim nesil kurtulmadı. Biz, milletin ölüm dirim savaşında, bizim çabalarımız esnasında Şeyhülislamın idam fetvasını üzerimizde taşıyarak çalıştık. Şimdi teşvik gören bu vazifesiz ve mütecaviz din görevlilerinin, diyar diyar dolaşıp bizleri kâfir diye ilan etmeleri, tasavvur buyursunuz ki bizi hiç müteesir etmiyor. Yalnız sorumluların ne kadar yüz verdiklerini düşünerek mahzun oluyoruz... (Çağdaş Devlet Adamı İsmet İnönü, Tekin Yayınlan Sayfa: 205-207).

1950'de, Türkçe ezanın Arapçaya çevrilmesinden bu yana, "din sömürüsü”nün duvarları yıkılmadı bir türlü. Berlin'de duvarlar yıkıldı da bizde "din sömürüsü" duvarları yıkılamadı. Bunlar, gerçek utanç duvarlarıydı!.

141-142 duvarlarının yıkılmasını istiyoruz; o ilericilerin önüne çekilmiş bir duvardı, onun için. Gericiliğin önüne çekilen 163 duvarı da yıkılmalı ki, kimin gerçek Müslüman olduğu çıksın ortaya.[1] Dinin politikaya araç edilmesi kalksın ortadan. 163'ü her cuma çiğneyenlere bir şey olmuyor da, olanlar garibanlara mı oluyor? 163 kalkınca, "camiciler" nasıl birbirine girecekler göreceksiniz; bağıracaklar,

"O mu? Onun Müslümanlıkla ilgisi yok; o bir sahtekârdır!"

Takke düşüp kel görünecek. Yıllardır süren din sömürüsü, foyasıyla birlikte ortaya dökülecek. İsmet Paşanın ne denli haklı olduğu çıkacak ortaya

Hacı Turgut Bey, Mecliste ANAP'lıların oylarıyla cumhurbaşkanı seçildikten sonra, yabancı gazetelerin muhabirlerine bir çay vermişti. Burada, Atatürk'ün yakın arkadaşlarından Haşan Cemil Çambel'in kızı, Neue Zurcher Zeitung gazetesi muhabiri Leyla Çambel şöyle dedi:

"Cumhurbaşkanı andı içtikten sonra, Atatürk yolunda olacağınızı söylediniz; bunun bir sinyalini vermeyi düşünür müsünüz? Bunun çok kolay bir yolu var; ne bir formalite, ne bir işlem ister; Allahüekber yerine, daha güzel olan Türkçe ‘Tanrı uludur' demek..."

Leyla Çambel sorusunu sordu bekledi. Hacı Turgut Bey karşılık verdi,

"Olmaz", dedi, "fikir hürriyeti var; aynca Katolikler de Latince dua ediyorlar!"

Leyla Hanım, sustu bir şey.demedi ama "Yobaz anlayışa düşünce özgürlüğü, Kemalistlere ise, yok" diye geçirdi içinden...
"Türkçe ezan" konusunu, 12 Eylülün en sıcak günlerinde atmıştım ortaya: 12 Eylülcüler, madem Atatürkçüydüler, haydi bakalım, ezanı Türkçeleştirsinler de görelim! Cumhuriyeti bir kapatmadıktan kaldı, Genelkurmaydan zılgıt geldi; "Kesin bu tartışmayı" diye. Ben tartışmayı zorunlu kestim, Tercümancılar da bana sövmeyi kestiler. Haydar Saltık'ın halkla ilişkiler yöneticisi Deniz Albay Salim Dervişoğlu,* telefonda şöyle diyordu:

"Sayın Ekmekçi, Türkçe ezanla ilgili tartışmanın durması iyi oldu, size sövgüler de bitti!"

Öyleydi o zamanlar, kimi yazarlar, 12 Eylülü arkalarına alır, bizlere veryansın ederlerdi. Bir de yurtdışındakilere çatarlardı. Elleri bağlı ya yurtdışındakilerin, vur gitsin! Bu duvarların da yıkılması zamanı geldi, geçiyor. Cezaevlerinin, zindanların duvarları da yıkılmalı, 12 Eylülün içeri doldurduktan, özgürlüklerine kavuşmalı. Yurtdışın- dakiler, yurtlarına dönmeli...

10 Aralık 1989




[1] 141 ve 142 ile, 163. madde kaldırıldı.

Dervişoğlu, şimdi Koramiral.