Bir genişletilmiş Komuta Konseyi toplantısında, Gürlerin cumhurbaşkanlığına gitmesi öngörülürken, bir toplantıda da ondan boşalacak Genelkurmay Başkanlığına Kara Kuvvetleri Komutanının gelmesi görüşü benimsenmişti... Kara Kuvvetlerinin Türk ordusundaki ağırlığı nedeniyle, bu, şimdiye değin hep böyle olagelmişti. Ancak 12 Mart muhtırasına imza koymuş olan Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Muhsin Batur'un Genelkurmay Başkanlığına getirilmesini isteyen havacılar düş kırıklığına uğradılar...
Bu eğilim üzerine Muhsin Batur görevinden istifa edeceğini bildirdi, istifasını geri aldırmak oldukça güç oldu... Muhsin Batur, Faruk Gürlerin cumhurbaşkanı seçilemeyeceği, çünkü yeterli desteği olmadığı kanısını taşıyordu. TBMM'de ilk gün başkanlık seçimi için turlar yapılırken de, öbür komutanlarla birlikte, Mecliste askeri erkâna ayrılan locada görülmedi. Ta o günlerde, Batur’un Gürler'i desteklemediği söylentileri çıktı... Gözlemlerle de bu doğrulandı...
2 Mart 1973 Cuma günü Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, önce kuvvet komutanları ile sonra Başbakan Melen ve Genelkurmay Başkanı Gürlerle görüşüyordu...
Komuta Konseyi toplantıları, arkasından komutanların doğrudan parti liderleriyle konutlarda görüşmeleri, Sunay'ın devreye girip sorunu ele alarak Milli Güvenlik Kurulunu toplaması, arkasından liderle ayrı ayrı görüşmesi, artık işin sonuna yaklaşıldığının izleriydi... Kara Kuvvetleri Komutanı Semih Sancar, Hava Kuvvetleri Komutanı Muhsin Batur; Deniz Kuvvetleri Komutanı Kemal Kayacan, Cumhurbaşkanı Cevdet Sunaya görüşlerini açıkladılar...
Sunay, Gürler'i düşünmeye çağırıyor
Cumhurbaşkanı Sunay, Başbakan Ferit Melen ile birlikte kabul ettiği Genelkurmay Başkanı Orgeneral Faruk Gürler'i, bu görüşmede bir kez daha uyardı... Onu alacağı karar konusunda "düşünmeye" çağırdı...
Gürler, o gün orada Sunaya,
" Şansımı denemek isterim..." dedi.
Genelkurmay Başkanı bu kararını verirken kulağına gelen haberlere güveni vardı... Milli Güven Partisi, Cumhuriyetçi Parti, Milli Birlik Grubu, Kontenjan Grubu tamamdı. Aldığı izlenimler CHP'nin de adaylığına karşı çıkmayacağı yönündeydi. Eh!... AP'den de oy verecek senatörler, milletvekilleri vardı...
Melen, Gürler'i destekliyor
Başbakan Ferit Melen, Gürlerin Çankaya'ya çıkmasını destekliyordu. Gürler'i ilerici buluyordu... Ona göre Gürler birleştirici idi... Cumhurbaşkanı olursa, 12 Mart koşullarında, gerekli birleştiriciliği sağlayabilirdi. Böyle düşünüyordu...
Gürler'e istifasını vermek istemişti
Gürler, 30 Ağustos 1972'de, Tağmaç'ın emekliye ayrılması üzerine Genelkurmay Başkanlığına atanınca, Başbakan olan Ferit Melen, Gürler'e istifa etmek istediğini bildirmişti... Bunu Gürler'i kutlamaya gittiği 31 Ağustos Perşembe günü saat 10.00'da, yeni Genelkurmay Başkanına makamında söylemişti...
Gerekçesini de şöyle açıklamıştı:
" 12 Mart şartları sürüyor... 12 Mart muhtırasını siz verdiniz... Siz belki istediğiniz bir hükümetle çalışmak istersiniz..."
Orgeneral Gürler, Melen’e karşılık verdi, "Hayır, olmaz, birlikte çalışacağız" dedi...
Meclisin o zamanki hareketli milletvekillerinden Celal Kargılı, bir gün önce Ferit Melen'e çektiği bir telgrafta, istifa söylentilerinin doğru olup olmadığını sormuştu...
Kargılı şöyle demişti telgrafının sonunda: "Bu söylentilerin doğruluk derecesi ve hükümetinizin istifa edip etmeyeceği hakkında kamuoyunu aydınlatmanızı bekler, saygılar sunarım..."
Faruk Gürlerin, "Hükümeti destekliyoruz" yollu güvencesinden sonra Başbakan Ferit Melen, gazetecilerin Kargılının telgrafı ile ilgili soruları üzerine şöyle dedi:
Hükümetin istifasını gerektirecek bir durum yok. Hükümet ne zaman istifa eder?... Türkiye Büyük Millet Meclisinin destek ve güvenini kaybettiği zaman istifa eder. Kamuoyunda lüzumundan fazla yıpranırsa istifa eder... Böyle bir durum yok...
Faik Türün'de istifa etmek istiyor
1972 Ağustos sonunda Faruk Gürlerin Genelkurmay Başkanlığına atanması üzerine, İstanbul Birinci Ordu ve Sıkıyönetim Komutanı Orgeneral Faik Türün de Gürlere telefon etti: "Ben istifa ediyorum... Herhalde benimle çalışmak istemezsiniz..." demeye getiriyordu Türün...
" Hayır," dedi ona da Gürler. "Birlikte çalışacağız..."
Beni niye zorluyorsunuz?
12 Mart 1971'in iki üç gün öncesinde, bir toplantıda bulunanlar, Faruk Gürlerin şöyle dediğini anımsarlar mıydı?...
"Beni niye zorluyorsunuz?... Ben nasıl olsa oraya (Çankaya'ya) normal yollardan gideceğim..."
Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'a, "Şansımı denemek isterim," derken iki yıl önceki sözleri belleğinde kımıldamış mıydı?...
Ama şansı ona, Sunay'a güldüğü gibi gülmeyecekti...
Kanı mı, izlenim mi?
3 Mart 1973 Cumartesi günü, Sunay yaptığı görüşmelerin sonucunu açıkladı... Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğinden yapılan açıklamada cumhurbaşkanlığı seçimi ile ilgili olarak şöyle denildi:
... Sayın Cumhurbaşkanı, Anayasamız gereğince münhasıran TBMM'nin hür iradesi ile, kanuni ve meşru usuller dairesinde seçilecek yeni Cumhurbaşkanının kişiliği ve nitelikleri üzerinde siyasi partilerimizin bir ittifak teminine gayret gösterecekleri izlenimini almıştır... En bunalımlı dönemlerde, milletimizin sağduyusuna güvenini ve meselelerini Anayasamızın nizam ve kuralları içinde halledeceğine dair muhafaza eyledikleri inancını bugün de koruyan sayın cumhurbaşkanı, mümtaz halefinin TBMM'ce büyük çoğunlukla seçileceği kanaatine vasıl olmuş bulunmaktadır.
Gürler, 5 Mart 1973 Pazartesi günü emekliliğini istedi... Genelkurmay Başkanlığından ayrıldı... Sivilleri giydi. Savunma Bakanı Mehmet İzmen kontenjan senatörlüğünden istifa ederek, senatodaki yerini Gürler için boşalttı. Orgeneral Semih Sancar'ın da Genelkurmay Başkanlığına vekâlet etmesi kararlaştırıldı... Bunların tümü bir gün içinde olup bitmişti...
Çok kimse Milli Savunma Bakanı Mehmet İzmen'in kontenjan senatörlüğünden neden ayrıldığını, neden bir başkasına değil de, bakanın yerini Gürler'e verdiğini merak eder. Gerçekte "jest" dışında, başka gizli bir anlamı yoktu olayın...
Milli Savunma Bakanlığı Müsteşar Orgeneral Eşref Akıncı da Sancar'dan boşalan Kara Kuvvetleri Komutanlığına getiriliyordu...
Neden Batur değil?
Başbakan Ferit Melen, aynı gün Bakanlar Kurulu toplantısından çıkarken, gazetecilere, Genelkurmay Başkanlığına, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Semih Sancar'ın getirileceğini söylemiş, gazetecilerin "Ama en kıdemli Komutan Hava Kuvvetleri Komutanı Muhsin Batur" şeklindeki sorularına yanıt vermemişti...
Melen, daha sonra, en kısa zamanda atama yapılacağını belirtti. "Bu süre bir haftadan fazla olabilir mi?..." sorusuna da, "En kısa sürede diyorum" karşılığını vermekle yetindi...
Gürler ayrılıyordu, ama Semih Sancar'ın "asaleten" getirilmesini, kendisinin Çankaya'da onaylanacağını düşünüyordu. Sağ olsaydı sorardım: Gerçekten böyle miydi?..
Çok geçmedi Sunay, Sancar’ın kararnamesini onayladı...
Orduevindeki düğün
Gürler sivilleri giydiği akşam Orduevinde, bir düğünde tanıklık etti. Adli Müşavir Muzaffer Kucur’un kızının nikâhı idi. Gürler düğünde bulundu. Sonra çıktı... Çevresindekilerin yavaş yavaş uzaklaşmakta olduklarını sezmiş, sessizce düğün salonundan ayrılmıştı... Ya da onu sivil giysiler içinde görenlere öyle geldi...
Halıların fotoğrafı çekildi
O sıralarda, Gürler'in evinde yoğun bir çalışma sürmekteydi. Bir fotoğrafçı evdeki eşyaların, sehpaların, halıların fotoğraflarını çekiyordu… Biri, Güler’in bir yakınına, bu fotoğrafların niye çekildiğini sordu:
“Bu eşyalar nasıl olsa, Çankaya’ya gidecek, orada, Köşktekilerle karışmasın diye fotoğraflarını aldırıyoruz…” yanıtını aldı…
Çankaya’ya gitmek için hazırlıklar bitti bitiyordu.
Cumhuriyet
24 Mart 1980