Bölge Bölge, Böyle Böyle!

Bir şeyi kim iyi yapmış, bir sözü kim iyi söylemişse, ona bırakmak huyumdur. Onun için "Ankara Notları”nda alıntılar sıkça olur. Bugün de öyle yapacağım. Yahya Kemal, gelecek toplumsal düzenin, gittikçe sosyalist bir sisteme doğru yöneleceğini söylermiş.
Nadir Nadi'yle Yahya Kemal bir gün İstiklal Caddesi'nde, kol kola yürürlerken Nâzım Hikmet'ten söz açılır. Nâzım Hikmet, komünizm propagandası yaptığı savıyla birkaç yıldır hapiste yatmaktadır. Nadir Nadi, Yahya Kemal'e "düşünceleri yüzünden bir insanın hüküm giymesini doğru bulmadığını" söylediğinde Yahya Kemal, bunu olağan sayması gerektiğini, her tehlikeli yeninin toplumda daima bir tepki yaratacağını ileri sürer. Sonra gayet soğukkanlı, basit bir gerçeği yineliyormuş gibi:
İstikbal onlarındır! der
"Onlar" derken, genel olarak solcuları kastetmektedir. Nadir Nadi, bu olayı anlattığı "Perde Aralığından" adlı anılarında daha sonra şöyle der:
Uzak istikbalin "onlarda” olduğuna inandığı halde “onlara” katılmak şöyle dursun, acılarına bile üzülmeyi gerekli bulmuyordu ‘'onların’’...
Nâzım Hikmet, Sovyetler Birliği'ne kaçtıktan sonra 1956 yılında yazdığı dizelerde şöyle der:
“Çınarı yıkmak için baltayı köküne vururlar, / Evi yıkmak için sokarlar kundağı temele.
Kartal uçamaz olur kanadı kırılınca / Düşünebilir miyiz başımız vurulunca?
Onlar köküdür memleketin. / Dallara yürüyen su bu kökte saklıdır.
Onlar umudun temeli I Onlar kanadı hürriyetin / Halkın aklıdır.
Kaç kere kaç yerde baltalandı kök / Yürümez oldu su / Dallar kurudu.
Kırıldı kanat / Öldürdüler aklı,
Ve sonra yolladılar insanları salhaneye.
Çünkü böyledir asrımızın gerçeklerinden biri."
***
Meclis’ten çıkan seçim yasası Hacı TÖ’nün 1987'de planlayıp SHP'ye yutturduğu ilacın tıpkısı, ilacı içen SHP, baş dönmesi, kusma, basınç düşüklüğü nedeniyle iki yıl kendine gelemedi. Hâlâ sersemliği geçmedi. ANAP yeni yasayla daha da ağırlaştırdı. Milletvekili sayısının 600'e çıkması ile ilgili anayasa değişikliği, SHP'li milletvekillerinin de ağızlarının suyunu akıtmakta mıydı? Bununla ANAP kendini kurtaracakmış, olsun! Komşuda pişer, bize de düşer!
1987'den gelen seçim yasası, illeri bölgelere ayıra ayıra insanları iyiden iyiye tedirgin etti, gocuttu! Yüksek Seçim Kurulu da nüfus artışına göre bölgeler içinde ilçeleri darma duman etti! Bölgeler öyle dağılıyor ki gerçekte hiçbir şey çıkaramayacak dan ANAP, dağılmalar sonucu milletvekilleri çıkaracak!
Torbalı'nın SHP'li Belediye Başkanı Ertan Ünver, bu bölgelere dağılma konusunu iyi inceledi. Özetle şöyle dedi:
Torbalı’nın da içinde bulunduğu "Küçük Menderes" bölgesinde DYP ile SHP’inin egemenliği var. SHP'nin egemenliğini sağlayan önemli ilçeler buradan alınıyor. Torbalı’da SHP üçe katlıyor ANAP'ı. Üç bin beş yüz-dört bin ANAP, on üç bin SHP oyu var. Hele 18 yaş girdi mi dörde katlayacaktı. Bayındır'da da ikiye katlıyor ANAP'ı SHP. Küçük Menderes bölgesinde milletvekili çıkaramadı ANAP; Hülya Koçyiğit de, milletvekili olamadı. Bu bölgede SHP üç çıkardı, DYP bir çıkardı. Dört milletvekili vardı. Şimdi milletvekilini üçe indirdi. Küçük Menderes'te şu ilçeler vardı: (3. Bölge] Beydağ, Kiraz, Tire, ödemiş, Selçuk, Torbalı, Kemalpaşa, Bayındır. Şimdi bunları paramparça yaptı! Bakın ne yaptı ?
Karaburun, Çeşme, Seferihisar, Menderes (Cumaovası), Urla’yı Küçük Menderes'e getirdi. Şimdi burada seçim sistemine göre SHP 1, DYP 1, ANAP 1 çıkaracak, hesap bu. Torbalı’yı Küçük Menderes’ten almazsa ANAP'ın çıkarma olanağı yok. Torbalı'yı almazsa. 2 SHP, 1 DYP olur.
Torbalı'yı, Kemalpaşa'yı, Bayındır'ı bu bölgeden alıp, bu bölgeye yarımadayı bağlıyor, yani Çeşme'yi filan; ANAP oylarının biraz fazla olduğu yerleri, Karaburun gibi. Örneğin Karaburun belediye başkanı ANAP'lı. Bunları, bu bölgeye bağlıyor, buradan bir milletvekili çıkarmayı amaçlıyor, öte yandan bizim bölgeyi, yani Bornova, Buca ve Torbalı'yı birleştiriyor! Bornova nere, Torbalı nere? Birleştiriyor. Küçük Menderes’ten alıp bu bölgeye dört milletvekili koyuyor; bu bölgeden de ANAP'ın milletvekili çıkarma olasılığı sıfır! Bu bölgede 2 SHP, 2 DYP! Hatta Torbalı buraya geldiğine göre şimdi 3-1 bile olabilir.
Şimdi ANAP Küçük Menderes'ten bir milletvekili alabilir, kendi hesabına göre. Sonra "Kocakafa Hüsnü’nün seçildiği bölge var; Karşıyaka bölgesi dediğimiz bölge. Buraya Küçük Menderes'ten Bayındır'ı, Kemalpaşa'yı ekliyor. Bayındır’da ANAP oyu var biraz; Kemalpaşa'da zaten ANAP oyu var, orada iki tane ANAP'lı belediye başkanı var.
Bu bölgede altı milletvekili var, altıdan iki tane milletvekili çıkarabildi, şimdi bu iki milletvekilini korumak istiyor.
Aslında koruyamaz, ama bunu yaparsa iki çıkaramasa bile bir çıkarabilir bu bölgede! Yani böyle bölge bölge, böyle böyle büyük illerde özellikle hesaplar yaparak milletvekili sayısını birer, ikişer, üçer artırmak istiyor! (Ertan Ünver'in saptamasına göre böyle 1, il, 55 bölge var. ANAP, birer milletvekili alabilse yıkımdan kurtulabilir hesabında!)